จากเทพกบถึงไอ้ไข่ - ไทยรัฐ

doublessentertainment.blogspot.com

เทพอมุน และเทพีอมาอูเนต เป็นตัวแทนอากาศ เทพเฮฮ์ และเทพีฮูเฮ็ต เป็นตัวแทนความไร้ระเบียบ เทพเคสและเทพีคาอูเคคเป็นตัวแทนความมืด

กลุ่มที่สี่ เทพนูน เทพเจ้าหัวกบ มีสี่องค์ และเทพีนาอูเนต เทพีแห่งอสรพิษ อีกสี่องค์ รวมเรียกเทพเจ้าทั้งแปดเป็นตัวแทนของเวิ้งน้ำ แรกเริ่มแห่งการถือกำเนิด

เทพหัวกบสี่ กับเทพีอสรพิษสี่ แปดองค์จะอยู่ด้วยกันแบบไหน จับคู่กันยังไง ตำนานไม่บอก บอกแต่ว่าช่วยกันรังสรรค์ไข่ขึ้นมาใบหนึ่ง

ไข่ใบนี้ ให้กำเนิดเทพเจ้าต้นแบบที่จะสร้างเทพเจ้าองค์ต่อๆมาสร้างสรรพสิ่งทั้งหลาย ไม่ว่าผืนดิน สัตว์ พืชพรรณ รวมถึงมนุษย์

เทพที่ออกจากไข่ใบนี้ องค์หนึ่งคือเทพธอธ มีเศียรเป็นนกกระสาไอบิส เป็นเทพของนครเฮอร์โมโพลิส

ตามตำนานการสร้างโลกเรื่องนี้ “ไข่” จึงถือเป็นของสูงค่าเกินกว่าที่คนรุ่นต่อๆมาจะใช้คำนำหน้าว่า “ไอ้”

ตัวอย่าง “ไอ้ไข่” ที่กำลังฮิตกันนักหนาตอนนี้...ราวกับจตุคามรามเทพ ที่เคยฮิตกันแล้วพอเบื่อก็ต้องแอบเอาใส่รถบรรทุกไปแอบเททิ้งใต้สะพาน มีคนส่งรูปสาวๆที่ผมรู้จัก ไปอิงแอบแนบ “ไอ้ไข่” นัยว่า เป็นวิธีขอโชคลาภ

สาวๆกลุ่มนี้ บางคนมี “ลูกอมสั่งรวย” ของหลวงพ่อชื่อดัง วัดทางเพชรบูรณ์ ติดตัว ซุบซิบกันว่า หวยที่แทงถูกงวดที่แล้ว ได้จากอิทธิฤทธิ์ลูกอมที่ได้แถมมาจากร้านในศูนย์การค้าสวนจตุจักร

ไอ้ไข่ของขลัง ทำให้ผมนึกถึงเรื่องเล่าของชาววัดเรื่องหนึ่ง ไม่ใช่เรื่องเล่าเลื่อนลอย แต่เอามาจากธรรมบท เขาเล่ากันว่า ในสมัยพุทธกาลมีชายคนหนึ่ง ชื่อนายควยัง

คำ “ควยัง” ถอดวิภัติปัจจัยแล้ว เหลือรากศัพท์สามคำ คือ ค.ว.ย.ศัพท์เดิมแปลว่าอะไร ผมลืมไปแล้ว แต่เรื่องเล่าเขาตั้งใจแปลตามคำบาลีตรงๆว่า นาย “ควย” ซึ่งตามพจนานุกรมฯ คืออวัยวะสืบพันธุ์ของผู้ชาย

นักเลงภาษาบ่นว่า แปลตรงๆ “นายควย” หยาบคาย ชาววัดแถวอีสานเลี่ยงบาลีเป็น “นายควาย”

ใช้นายควายกันไป ผู้รู้ก็บ่น ทำให้ผิดจากความหมายเดิม พยายามหาคำอื่นที่ “สื่อ” ได้ตรงมากกว่า

ลงท้าย ชาววัดแถวภาคใต้ได้คำที่เหมาะเจาะเหมาะใจ คือว่า “ไข่” จึงแปลคำบาลีว่า “นายไข่” ผมจำได้ว่า กระทั่งท่านอาจารย์พุทธทาส ท่านก็ยังออกปากชม ว่าเป็นคำแปลที่กลมกลืน รักษาความหมายเดิมไว้ได้ดี

คนภาคใต้นิยมตั้งชื่อลูกชายว่า “ไข่” บางคนก็เติมคำว่า “นุ้ย”ที่เพี้ยนมาจาก “น้อย” เป็นไข่นุ้ย ความหมายของ “ไข่นุ้ย” ผมเดาเอาว่า รวมเอาหมด ทั้งส่วนที่ท่อปัสสาวะและส่วน “ไข่” ข้างล่าง

การแปลคำ ค.ว.ย.ซึ่งมีรูปลักษณ์เดียวกับ “ขิก” เช่น ปลัดขิก หรือศิวลึงค์ สัญลักษณ์พระศิวะ ศาสนาฮินดูเป็น “ไข่” ก็ดูจะถูกที่ถูกทาง แต่ถ้าจะให้ตรงตัวกันจริงๆ “ไข่” นั้น เป็นสองลูกกลมๆที่อยู่ข้างล่าง

แต่เรื่องชื่อนั้นคงไม่สำคัญเท่าตอนนี้ มีคนเชื่อว่าไอ้ไข่เป็นของขลังมีราคา และไอ้ไข่ราคาแพง พระท่านทำไม่ใช่ชาวบ้านทำ เพราะเชื่อว่าคาถาพระท่านขลังจริง

พ้นยุค “ปลัดขิก” อาจารย์ซ่วน สมภารวัดแถวฉะเชิงเทราที่นักการเมืองไปกราบกรานมาสามสิบปี ผมไม่นึกว่าจะมีอาจารย์ซ่วนยุคใหม่ ไม่ใช่องค์เดียวแต่มีหลายองค์เกิดขึ้นอีก.

กิเลน ประลองเชิง